พระร่วงนั่ง หลังลายผ้า กรุเก่า ลพบุรี เนื้อชินสนิมแดง

พระร่วงนั่งกรุดงเชือก จ.สุพรรณบุรี เป็นพระพิมพ์แสดงพระพุทธปรัชญาฝ่ายมหายานเพราะเป็นพระเครื่องราชาภรณ์ สร้างด้วยเนื้อตะกั่ว เมื่ออายุมากๆ เป็นร้อยปีขึ้นก็จะเกิดสนิมแดง ช่างฝีมือผู้สร้างพระพิมพ์นี้คงตัดแบ่งออกมาจากพระศิลปะลพบุรีในแบบซึ่งรู้จักกันดีคือ พระตรีกาย หรือ พระสามพี่น้อง ซึ่งเป็นปริศนาธรรมเกี่ยวกับกายทั้งสาม ของพระพุทธเจ้า แบบมหายาน กายทั้งสามที่ว่านี้คือ ธรรมกาย หมายถึงพระธรรมคัมภีร์อันเป็นคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า กายเมื่อตรัสรู้แล้วจะมีกายไปอีกแบบหนึ่งนอกเหนือจากที่เรารู้จักกันเป็นสามัญ เรียกว่า สัมโภคกาย และ นิรมาณกาย หรือกายแห่งตนเมื่อครั้งยังเป็นมนุษย์ ยังมิได้สำเร็จ หรือสำเร็จแล้วในร่างของมนุษย์

สถานที่พบพระก็คือ กรุบ้านดงเชือก อำเภอหนองหญ้าไทร จังหวัดสุพรรณบุรีเป็นพื้นที่นาที่เป็นดินทราย ปลูกข้าวขึ้นแต่ไม่ได้ผลดี บริเวณพบพระมีหินและศิลาแลง กับเศษสำริดที่ชำรุดเสียหายจากการถูกรถแทร็กเตอร์ไถคราด สภาพพระที่พบ มีที่สมบูรณ์เพียง 60-70 องค์เท่านั้นตามรายงานของนักเขียนผู้บันทึกไว้ในหนังสือพระหลายเล่มหลังจากการขุดพบครั้งแรก นับรวมกับองค์ที่ชำรุดมีไม่ถึง 200 องค์ และแน่นอน นอกจากพระร่วงยืนทรงจีโบอีก 3-4 องค์แล้ว ก็พบกระดูกผีร่วมอยู่ในกรุด้วยเช่นเดียวกับที่พบพระศิลปะแบบลพบุรีตามกรุต่างๆ ทั่วไปแทบทุกอำเภอ ตำบลในจังหวัดสุพรรณบุรี ก็แสดงว่าเป็นพระเครื่องอุทิศเป็นส่วนกุศลให้แก่ผู้ตายที่อาจจะเป็นสมณะสงฆ์มหายานหรือไม่ก็คงจะเป็นเจ้าขุนมูลนายชนเผ่าขอม จากสถิติการค้นพบพระเครื่องพระพิมพ์ในสุสานโบราณสมัยขอมในตัวจังหวัดสุพรรณบุรีและพื้นที่ต่างๆ ของจังหวัดใกล้เคียงบริเวณลุ่มแม่น้ำสุพรรณบุรี เจ้าพระยา แม่น้ำป่าสัก และลุ่มแม่น้ำแคว ไม่เคยพบว่าจะมีพระพิมพ์พระเครื่อง หรือแม้กระทั่งพระพุทธรูปหรือ เทวรูปจำนวนมากเลยแม้แต่หลุมเดียว เป็นข้อบ่งชี้ชัดเจนว่า ทฤษฎีที่ว่า การสร้างพระพิมพ์พระเครื่องอันเป็น อุทเทสิกเจดีย์ นั้น จะต้องมีจำนวน 84000 องค์ หรือ 500 เท่ากับชาติต่างๆของ พระพุทธเจ้าก่อนจะประสูติขึ้นมาเสวยชาติเป็นพระพุทธเจ้านั้น สำหรับพุทธมหายานหรือแม้กระทั่งฝ่ายหินยานที่อาจขาดปัจจัยในการสร้างพระด้วยกรณีใดๆ ก็ตามคงต้องสร้างพระเพื่ออุทิศเป็นส่วนกุศลดังกล่าวนี้เพียงเท่าที่สามารถทำได้เท่านั้น

ธรรมเนียมพิธีฌาปนกิจของพุทธศาสนิกชนพุทธมหายาน ไม่ทราบแน่ชัดว่าในสมัยสูงๆ จัดการกันอย่างไร แต่ในสมัยศรีวิชัยก็มีการสร้างพระพิมพ์ดินดิบผสมเถ้ากระดูกเป็นเครื่องอุทิศแล้ว พิจารณาดูแล้ว ยังมีรายละเอียดแตกต่างออกไปในด้านปฏิบัติพิธีกรรม เนื้อหามวลสารในการสร้างพระเครื่องอุทิศนี้ก็ไม่เหมือนกันด้วย คิดเอาเองว่า พิธีฌาปนกิจพุทธมหายาน อาจจะแบ่งทำเป็นพิธีของพระเถระมีสมณะศักดิ์อย่างหนึ่งของคนธรรมดาอย่างหนึ่ง จะเป็นไปได้หรือไม่? หรือว่าการแบ่งชั้นวรรณะ ซึ่งพบแล้วว่า ในสมัยนั้นชาวอินเดียซึ่งเป็นทั้งสมณฑูตและชนทุกชั้นยังคงยึดถือเรื่องวรรณะอยู่นั้นมีส่วนเกี่ยวข้องกับพิธีฌาปนกิจศพหรือไม่? อย่างไรก็ตาม สุสานโบราณ กรุพระร่วงนั่ง บ้านดงเชือก พระพักตร์ค่อนข้างกลม คล้ายคลึงกับพระร่วงยืนเศียรโต กรุวัดราชเดชะ สุพรรณบุรี เนื้อตะกั่วสนิมแดงเหมือนกันแต่พุทธลักษณะโดยรวมอ่านออกด้วยว่า เป็นพระพิมพ์ผสมผสานศิลปะแบบอู่ทอง หรือไม่ก็อยู่ในยุคที่ศิลปะขอมบายนคลี่คลายเข้าร่วมกับศิลปะอโยธยา แบบที่เรารู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งว่า ศิลปะแบบอู่ทอง จึงเข้าใจเอาง่ายๆ ว่า พระร่วงนั่ง บ้านดงเชือก อายุไม่ถึงสมัยลพบุรียุคต้น แม้จะทรงเครื่องทรงราชาภรณ์ แต่การห่มจีวรในแบบห่มคลุมและห่มเฉียงในองค์เดียวกัน สอง แบบ นั้น แสดงว่าอยู่ในยุคที่พุทธมหายานกับฝ่ายหินยานปรองดองกันอยู่อย่างค่อนข้างสับสน